Uluova-Yeşilyurt Fay Zonu incelenecek. Akademisyenlerin Uluova-Yeşilyurt Fay Zonu incelemesiyle Elazığ’ın Palu ilçesinden Malatya Yeşilyurt’un olduğu bölgenin deprem geçmişine bakılacak. Bu proje, Fırat Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Fakültesi’nde Dr. Serap Çolak Erol tarafından yürütülüyor. “Uluova-Yeşilyurt Fay Zonu’nun Depremselliği ve Paleosismolojisi” adlı bu TÜBİTAK projesinde fay zonu üzerinde meydana gelen eski depremler araştırılıyor. Çalışma için özel ekip oluşturuldu.
Konu Başlıkları:
Özel Ekip Tarafından Uluova-Yeşilyurt Fay Zonu İncelenerek Eski Depremlerin İzleri Sürülüyor
Uzman ekip, 3 ay önce büyük deprem üretme potansiyeline sahip yaklaşık olarak 200 km uzunluktaki Uluova-Yeşilyurt Fay Zonu üzerinde çalışmalarını başlattı. Ekipte yer alan uzmanlar şöyle sıralanabilir;
- 19 Mayıs Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğr. Üyesi Serkan Gürgöze
- Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir
- Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nde görevli Doç. Dr. Mustafa Softa
- Fırat Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Fakültesi Prof. Dr. Ercan Aksoy
- 19 Mayıs Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Coğrafya Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Serkan Gürgöze
Ekip, Elazığ’ın Gedikyolu Köyü’nden geçen fay zonundan 3-4 metre derinlikte ve 30 ile 32 metre uzunlukta iki adet hendek açtırdı. Hendek duvarları üzerinde geçmişte meydana gelen depremler tarafından bırakılan izler araştırılıyor. Akademisyenler tarafından binlerce sene öncesine ait depremlerin öncelikle izleri belirlendi. Akabinde onların kayıt altına alınması içinde fay üzerindeki jeolojik katmanlardan numune alındı. Fayın deprem üretme periyodunun ortaya çıkarılması için şu yöntem kullanılıyor: Laboratuvarda OSL ve radyokarbon yöntemleriyle tarihlendirme yapılacak.
OSL yöntemi ile bir maddeye ait kristal yapıda hapsolan elektronlardan yararlanılarak iyonlaştırıcı radyasyonun neden olduğu dozlar ölçülüyor.
Uluova-Yeşilyurt Fay Zonu İncelemesi Hayati Önem Taşıyor
Uluova-Yeşilyurt Fay Zonu incelemesi, olası büyük bir depreme karşı önlem alınması açısından hayati önem taşıyor. Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Kahramanmaraş depremleri sonrasında 100’e yakın bilim insanı tarafından Türkiye’deki fay zonlarındaki eski depremleri araştırdığını belirtti. Araştırma sonucunda Türkiye’nin her ilinin deprem tehlike düzeyi hakkında bilimsel veri elde etmek amaçlanıyor.
Araştırmada Doğu Anadolu Fay Hattı yan kolu Uluova-Yeşilyurt Fayı’nda hem 24 Ocak 2020’deki 6.8 hem de 6 Şubat 2023’teki depremlerin ardından stres birikimiyle ilgili inceleme yapıldığı aktarıldı. Bu kapsamda bölgede büyük deprem olma olasılığı hakkında bir sonuca ulaşmaya çalışıldığı da aktarıldı.
Sözbilir açıklamalarını şöyle sürdürdü: “Bu depremlerde Doğu Anadolu Fayı’nın farklı parçaları kırıldı. Bu kırılan parçalara en yakın faylardan biri de Uluova-Yeşilyurt Fay Zonu. Dolayısıyla bu fayın gelecekte ne yapacağı çok önemli. Yani 2020 ve 2023’teki depremler acaba bu fay üzerinde belirli bir stres yükledi mi?”
“Bu fay üzerinde 6 hendek amaçlamıştık, 2’sini açtık ve bu fayın en az 3 kez yıkıcı depreme neden olduğunu saptamış durumdayız. Şimdi bu hendeklere ait fayın içindeki düzeylerden örnekler aldık. Bu örnekler bize bu büyük depremlerin zamanlarını söyleyecek. Elde ettiğimiz veriler bize bu fayın kaç yılda bir deprem ürettiğini, son depremin ne zaman olduğunu ve bundan sonra ne zaman deprem üreteceği konusunda bilgi verecek.”
Prof. Dr. Ercan Aksoy’da konuyla ilgili önemli açıklamalar yaptı. Aksoy, Uluova-Yeşilyurt Fayı üzerinde en son 17 Şubat 2023 tarihinde olan merkez üssü Yolüstü Köyü’ndeki 4.6 büyüklüğündeki deprem sonrasında Keban Baraj Gölü’nde suların çekildiğini söyledi. Böyle bir durumun arkasından gölün olduğu alandaki yarıklarda zemin sıvılaşmasının gözlendiği vurgulandı.
Aksoy açıklamalarını şöyle sürdürdü: “2020’de 6,8 büyüklüğünde Elazığ depremi meydana geldi ve bu ana kırık üzerindeydi. Bulunduğumuz yerin hemen güneyinden Doğu Anadolu Fay Zonu’nun ana kırığı geçiyor. O ana kırığın biraz kuzeyinde Uluova-Yeşilyurt Fay Zonu uzanıyor. 27 Aralık 2020’de Elazığ Kavaktepe köyünde 5,6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Dolayısıyla bu fay zonunun büyük deprem riskinin ortaya konulabilmesi için bu proje yürütülüyor. 6 Şubat 2023’te 9 saat arayla iki büyük deprem meydana geldi. Dolayısıyla şu anda bulunduğumuz yerin güneyindeki ana kırıktan sonra bu kol üzerinde risk yükseldiği için bu fayı anlamaya çalışıyoruz. Yani bu fay üzerinde en son ne zaman büyük deprem olmuş, ne kadar yıl geçmiş ve deprem tekrarlama aralığından yararlanarak böyle bir tehlike yakın zamanda var mı, bunu anlamak için bu çalışmayı yürütüyoruz.”
Dr. Serap Çorak Erol ise projenin ortalama 6 aydır yürütüldüğünü belirterek bugüne kadar önemli yol kat ettiklerini söyledi. Hendek duvarlarında yer alan jeolojik tabakalar arasındaki farklardan tam olarak 3 büyük depremin olduğunu tespit ettiklerini açıkladı.
Erol’un açıklamaları şöyle devam ediyor: “Amacımız bu fay zonu üzerinde olan eski depremleri tespit etmek, onların yerlerini bulmak ve aldığımız örneklerle fayın geçmişini anlayarak geleceğine de ışık tutmaktır.”
Bu haberimizi okuduktan sonra dilerseniz “deprem fay hatları nasıl incelenir” başlıklı haberimizi de okuyabilirsiniz.
